Bij het restaurant op het perron van station Herve vindt een ongemakkelijke culturele confrontatie plaats. Onze groep bestaande uit 9 sportief geklede fietsers mag voor alleen een drankje niet op het terras plaatsnemen. De tafels zijn al bij voorbaat gedekt en voorzien van chique wijnglazen. Hoewel het terras uitkijkt op een bijzonder fietspad en op een fietsenstalling richten de eigenaren zich op mensen die op hun gemak komen dineren. Wat een teleurstelling dat we er niet worden beloond voor de geleverde inspanning op deze smoorhete dag. Station Herve wordt afgeschreven als punt om naar toe te fietsen!
Het terras in Herve ligt vlak bij het hoogste punt van Lijn 38, een fietspad van maar liefst 42 kilometer over het hoog gelegen weideland van Herve. Herve is het enige stadje in het gebied tussen Luik en Aken. Het voormalige station Herve is een sterk herkenningspunt. Het kan gebruikt worden als een fietsdoel, een beginpunt, een rustpunt of een toevluchtsoord.
Je herkent meteen een stationsgebouw en een perron pal naast het fietspad. De plaatsnaam is meerdere keren aangegeven. Jammer van die afvalbak want het fietspad is geen achterkant.
Naast de plaatsaanduidingen heeft station Herve een groot aantal andere voorzieningen:
Vrij bruikbare reparatiezuil met gereedschap en fietspomp.
Eén oplaadpunt voor een e-bike. Dat wijst op een onderschatting van het aantal e-bikers.
Openbare toiletten en zelfs een douche. De sleutel van de douche wordt uitgeleend door het naastgelegen Maison du Tourisme.
In het stationsgebouw krijg je informatie en houdbare streekproducten bij het Maison du Tourisme. Het onderste bord verwijst naar het restaurant op het perron.
Buiten is een drinkfontein bij een rustplek.
Fietsbewegwijzering en meerdere informatiepanelen. Daarachter een bijzondere hangplek. Die is wel heel erg sober! Is die voor eters van zelfgesmeerde bammen?
De fietsparkeerplaats ligt tegenover het terras. Er wordt terecht van uitgegaan dat de bezitters van dure fietsen die vanaf het terras in de gaten willen houden. Maar er klopt iets niet: waar staan de vervoermiddelen van de gasten? Dat er een toegangstrapje ontbreekt is ook veelzeggend.
Terrassen zijn voor sportieve, recreatieve en toeristische fietsers een heel belangrijk doel. Maar aan Lijn 38 liggen nog niet zo’n uitnodigende pleisterplaatsen voor de fietsers. Wel zouden die voor Luikenaren beweegredenen kunnen zijn om op de fiets te stappen: omhoog naar een leuk terrasje waar na de inspanning een traktatie volgt, zoals een heerlijk biertje of hapje, en de terugrit gaat als vanzelf omlaag!
Pleisterplaatsen zijn zowel een opgave voor als een graadmeter van het succes van Lijn 38 als fietsroute.
Het winkelcentrum waar ik veel van de boodschappen doe krijgt een facelift en wordt uitgebreid. Dat was voor mij de aanleiding om aandacht te besteden aan de fietsvriendelijkheid van supermarkten. De auto krijgt er meestal veel ruimte en dat gaat vaak ten koste van de fietser. We moeten echter streven naar een leefomgeving die de gezondheid bevordert en voorkomen afhankelijk te worden van de auto.
Waar gaat het bij de verbetering van de fietsbereikbaarheid van supermarkten concreet om? Al praktisch nadenkend ben ik tot acht criteria gekomen die bij de ontwikkeling van een fietsvriendelijke supermarktlocatie aandacht verdienen. De locatiekeuze en het assortiment laat ik buiten beschouwing omdat ze tot een andere besluitvormingsorde behoren en personeel ook, want dat verdient een separate afgesloten stalling.
Ik heb er voor gekozen om hieronder goede voorbeelden te laten zien. Laat u daardoor niet misleiden, want het was gemakkelijker geweest om zonden aan de kaak te stellen. Er valt derhalve nog wel wat te doen!
1.Handige logistiek
De ruimtelijke organisatie van het handelingsproces voor de fietsende klant zet ik bewust op plaats 1. Het maakt snel duidelijk of de fietser serieus genomen wordt. Het uitgangspunt zou moeten zijn dat ook fietsers die veel boodschappen willen meenemen worden gefaciliteerd. Die fietsers willen vaak de fietstassen vanuit de winkelwagen vullen. Het logistiek systeem is goed als de toegang obstakelvrij is, als er tot bij de fietsparkeerplaats kan worden gefietst, als er winkelwagens dichtbij de fietsparkeerplaats staan en aan de looproute, als er voldoende manoeuvreerruimte is en als de loopafstanden tot de winkel kort zijn. Bij voorkeur ligt de fietsparkeerplaats naast de winkeldeur, dichterbij dan de meest nabije autoparkeerplaats.
Ogenschijnlijk is deze super in Oostvoorne niet indrukwekkend, maar deze voldoet door een goede basisstructuur wel aan belangrijke praktische voorwaarden. Hier komen dan ook heel wat klanten op de fiets.
2.Efficiënt parkeersysteem
Hierbij gaat het om kwantiteit en kwaliteit. Voor de keuze van fietsparkeersystemen is het FietsParkeur ontwikkeld. Maar vanuit de gebruiker is fietsvriendelijkheid eenvoudig vast te stellen als er genoeg plekken voor het aantal klanten zijn en als het parkeren van de fiets gemakkelijk gaat. Nietjes hebben bij supermarkten als voordelen voor de gebruikers dat ze voor allerlei fietsmodellen kunnen worden gebruikt, dat ze van twee kanten benaderbaar kunnen zijn, dat de fiets niet hoeft te worden getild en dat aanbinden mogelijk is.
De super om de hoek heeft de voorzieningen goed in orde. Brede aanleunhekken in het zicht, met naastliggend nog extra opstelruimte voor drukke momenten en aan de straat het Tulipsysteem. Er valt hier zelfs iets te kiezen voor de fietser…
3.Sociale ruimte
Boodschappen doen heeft ook een sociale functie die erkenning verdient. Gemeenten benoemen winkellocaties terecht als (wenselijke) ontmoetingsplaatsen. Maar in hoeverre zijn ze dat? Het is immers logisch dat bedrijven in de eerste plaats streven naar efficiënte verkoop. De mate waarin de locatie toch sociaal contact mogelijk maakt heeft ook invloed op de veiligheid. In een menselijke supermarktomgeving zou het in ieder geval aantrekkelijk moeten zijn om wat te blijven hangen voor een praatje en staan de fietsen zó goed in het zicht dat aanbinden niet nodig is.
Midden in de wijk, geen verkeerslawaai, een brede stoep die verblijfsruimte schept, een volledig transparante gevel en weldadige beschutting van grote bomen: helaas niet zo vanzelfsprekend als het in eerste instantie lijkt. Mij lijkt dat de sociale functie zoals hier het best verzekerd is met openbare ruimte.
4.Aantrekkelijk en schoon
De directe fysieke omgeving zou natuurlijk prettig ingericht en waardig onderhouden moeten zijn. Voor alle klanten begint de winkelervaring al buiten het gebouw. Prettig ingericht is een vage omschrijving, maar toch is er onmiddellijk een duidelijk verschil ervaarbaar tussen een gesloten gebouw dat omgeven is door asfaltvlaktes, hekken en slagbomen en een transparant gebouw in een omgeving met groen en beschutting tegen weer en wind. Bij avondopenstelling moet de omgeving ook in het donker als prettig worden ervaren (licht en overzichtelijk).
Super gelegen aan een solitaire hoofdfietsroute langs een park nabij het centrum van IJsselstein.
5.Verkeersveilige aanrijroutes
Veiligheid is niet alleen een zaak van levend aankomen, maar ook van prettig fietsen door veilige omstandigheden. En ook kinderen en oude mensen moeten in staat zijn winkels te bezoeken, te meer naarmate minder winkels op loopafstand liggen. Duurzaam Veilig biedt goede aanknopingspunten: lage snelheden, weinig confrontaties met autoverkeer en geen conflicten met zwaar verkeer. Zijn er toch verkeersaders dan mag je effectieve oversteekvoorzieningen en fietspaden verwachten.
Met deze doorsteek vanaf een rotonde kon ik voorkomen dat fietsers verderop vanaf een drukke fietsstrook linksaf moeten slaan om bij de supermarkt te komen.
6.Autovrije toegang
De beleving van fietsers wordt stukken beter als zij niet met gemotoriseerd verkeer worden geconfronteerd. Bij voorkeur ligt de autoparkeerplaats aan een andere kant van het gebouw dan de ingang voor fietsers en voetgangers, of onder of juist boven het gebouw. Een vrijliggend fietspad voorlangs het gebouw kan soms ook een goede oplossing zijn om te voorkomen dat fietsers over een parkeerterrein moeten laveren.
Deze super op Plein 1992 heeft wellicht het grootste aantal fietsende klanten van alle supermarkten in Maastricht. Het plein is goed gelegen en autovrij, bovenop een grote parkeergarage voor auto’s.
7.Overdekt fietsparkeren
Fietsen staan bij voorkeur droog, onder een luifel of inpandig.
Bij deze super in Enschede staan de fietsen samen met de winkelwagens onder de luifel. Het is een erf dus de fiets hoeft noch op de stoep noch in het rek te worden getild. Een handige, comfortabele oplossing, waarbij wel nog confrontaties met autoverkeer mogelijk zijn.
8.Communicatie en promotie
De fietsers verdienen positieve aandacht. Vaak wordt de aandacht juist op de auto gericht, bijvoorbeeld als klanten bij de kassa steeds een vergoeding voor betaald parkeren wordt aangeboden.
Afgeplakte ramen zijn niet OK, maar deze super in Amersfoort gebruikt wel een rolmodel op de fiets!
De Groene Loper in Maastricht, een ontwerp van West 8, is 13 juni 2018 echt opengesteld. De officiële opening door koning Willem Alexander was al op 29 maart, maar de verharding en beplanting moesten nog worden afgewerkt.
De rotonde waar de openingshandeling plaatsvond (copyright foto: Leon Poels fotografie).
De Maastrichtenaren waren echter niet te houden en velen hebben al kennis gemaakt met de indrukwekkende transformatie van de A2-corridor in het oostelijke stadsdeel. Nu bevindt de autoweg zich in twee lagen onder de grond. Bovengronds is binnen de stad een parkzone van ruim 2 kilometer beschikbaar, bestaande uit een laan en enkele groene pleinen.
Het centrale deel van de Groene Loper in Maastricht.
De meest markante plek is de kruising van de Groene Loper met de Scharnerweg. Daar kruist de Groene Loper de hoofdfietsroute tussen de binnenstad en oostelijk Maastricht. Heel veel fietsers genieten hier dagelijks van een stukje open ruimte in de stad.
Ik heb hier onder meer bijgedragen aan het maken van een keuze voor een rotonde in plaats van het kruispunt met verkeerslichten uit de oorspronkelijke bieding. Dat was in de periode 2010 – 2012. Het eindresultaat is niet alleen functioneel en ruimtelijk sterk, het punt werd ook aantrekkelijk. Dat bewijst het nieuwe terras pal ernaast, dat vanaf de opening goed is bezet. En de routes zijn nu dus ook met een pleisterplaats verrijkt.
In het noorden wordt de Groene Loper voortgezet door het Geusseltpark naar station Noord met de daarachter gelegen landgoederenzone, waardoor de totale lengte van de herkenbare en berijdbare structuur eind 2018 maar liefst 4 kilometer zal bedragen.
Bij de Geusselt komen de verharding en de fietsbrug ergens in 2018.
In het zuiden zou de Groene Loper herkenbaar kunnen worden aangesloten op de Brightlands Campus in Randwyck. Dan komt via die belangrijke bestemming en de Molensingel ook nog een groene fietsroute naar Eijsden tot stand.
De fiets verbindt niet slechts A met B. De fiets verbindt nog meer dan A tot en met B!
Openheid naar de wereld. Maakt verbinden mogelijk.
Samen gaan. Mits daarvoor ruimte is.
Mobiliteitsgelijkheid verbindt tieners.
Nog net mobiel dankzij je driewieler. Verbinding van mens, voertuig en omgeving, van mens en maatschappij.
Amsterdam is een geweldig voorbeeld voor verbondenheid van stad en fiets. Al wordt deze menselijke habitat wel bedreigd door te grote toeloop.
Een fietsparadijs vol met leven, allerlei mensen en allerlei bestemmingen. Hier een ruimtelijke verbinding met de binnenstad door een iconisch gebouw. De foto bevat nog meer hints naar kwaliteiten en voorwaarden.
Soms geeft een stad zich aan jou speciaal. Genieten op de fiets.
Aanspreekbaarheid. Versterkt ook klantenbinding.
Hier ben je zonder enige twijfel welkom!
Verbinding met creatieve klasse. In meerdere betekenissen.
Een betekenisvolle verbinding van wijken en een dagelijkse portie groenbeleving.
Weelderig groen langs een provinciale weg kan dankbaarheid voor beschutting en bewondering oproepen.
Liefde. Zelfs langs een stadsweg.
Een geweldig evenement verbindt oude en nieuwe fietsvrienden. In dat prachtige heuvelland.
Ervaring van ruimte en openheid bij een fietstochtje kan een gevoel van bevrijding geven.
Verbinding met het landschap en de elementen door zien, horen, voelen en ruiken.
Er wordt je vrede toegewenst. Een verbinding met het goddelijke?
Verbondenheid van fietshelden en bewonderaars.
Afstappen voor verdieping.
Het zou mooi zijn om alle duurzame mobiliteit (fietsen, lopen, spoorvervoer) te verbinden met mobiliteitsgeluk. Onder de juiste omstandigheden kan met de fiets sterke verbondenheid met de sociale en ruimtelijke omgeving ontstaan. Dat vraagt om iets meer dan alleen techniek en functionaliteit!
Nederlandse steden hebben zich sinds hun ontstaan lange tijd beschermd met muren, wallen, grachten en andere vestingwerken. De termen binnenstad en buitengebied geven een groot onderscheid aan. In de 19e eeuw vormden omvangrijke vestingwerken een knellende band om veel steden. Met de Vestingwet van 1874 werd de verdedigingsfunctie van steden opgeheven en konden steden zich gaan uitbreiden en verkeer beter faciliteren. Ik constateer dat de vanzelfsprekende verbinding van stad en ommeland die na het slechten van de vestingwerken ontstond, door meerdere ontwikkelingen helaas niet overal stand houdt.
Begin 2017 bezocht ik een presentatie van Riccardo Marini. Marini is een medewerker van Jan Gehl, de Deense architect die als persoonlijke missie heeft om mensen centraal te stellen bij stedelijke ontwikkeling. Anders gezegd, om van een stad het paradijs … Lees verder →
De vele fietsers, toegankelijkheid, groene lopers, wegwijzers, gespreide stallingen, het uitstekende en goedkope regionale openbaar vervoer, aanpassend gedrag van automobilisten en een tolerante cultuur maken van tuin- en universiteitsstad Potsdam (160.000 inwoners, gelegen tegen Berlijn) een voorbeeldige fietsstad. Zoals in … Lees verder →
Regelmatig hoor ik de vraag of het wel nodig is om te blijven streven naar vlakke fietsroutes in heuvelachtig gebied, gelet op de komst van de elektrische fiets en gelet op de aantrekkingskracht die hellingen hebben voor fietsers van buiten … Lees verder →
Meer fiets? Wijs de weg! De laatste jaren is veel aandacht gegeven aan knooppuntenbewegwijzering en weinig aan de bewegwijzering van kernen. Mijn stelling is dat het Limburgse fietsklimaat sterk verbetert als alle gemeenten fietsbewegwijzering plaatsen bij goede schakels (vaak historische … Lees verder →
